Hành là gì?
2/18/2023 7:15:03 PM
Hành
(sankhārā) là chi phần thứ hai kế tiếp vô minh.
Hành là năng lực tạo tác; là những gì được làm ra, được tác thành theo ý muốn (cetanā) của mỗi cá thể; do vậy, hành chính là nghiệp (karma) nên còn gọi là hành nghiệp. Hành nghiệp của mỗi con người được chia làm ba loại: thân, miệng, và ý, trong đó ý thức (hay còn gọi là tâm thức) luôn đóng vai trò then chốt trong mọi hành vi tạo tác. Tùy thuộc vào tính chất của mỗi hành nghiệp mà chúng ta phân chia thành thiện nghiệp hay ác nghiệp. Cũng từ ý nghĩa tạo tác này mà kinh điển thường nói đến cụm từ “chư hành vô thường”, nghĩa là những gì được làm ra, được tác thành thì cái đó thuộc về pháp hữu vi, tính chất của nó là vô thường (thay đổi) và đoạn diệt (tan hoại).
Tất cả pháp hữu vi (được tạo tác) đều vô thường, dù là vật lý hay tâm lý. Đây là ý nghĩa “duyên vô minh nên hành sinh khởi”, hay nói khác đi là do vô minh mà các nghiệp (thiện và bất thiện) được hình thành.