Trong tình cảnh này, đại khái là có hai trạng thái: Một là tham luyến thế gian mà thường thì chúng ra gọi là tham sống, sợ chết. Nghe đến vãng sanh thế giới Cực Lạc nghĩ là mình sắp chết rồi như thế rất là nguy hiểm, cho nên khi lâm chung mà sinh lòng sợ hãi, tình trạng này rất phổ biến, vì vậy người niệm Phật điều quan trọng nhất đó là không sợ chết. Câu mà bạn nói đó là thật.
Năm xưa khi tôi mới xuất gia đã có gặp chuyện này. Tôi xuất gia ở chùa Lâm Tế ở Viên Sơn Đài Bắc. Chùa Lâm Tế có một hội niệm Phật, Phó Hội trưởng cư sĩ Lâm Đạo Việt thường dẫn dắt đại chúng cùng tu niệm Phật. Ông ấy rất thuộc nghi thức tu niệm nên được làm Duy Na, tới khi lâm chung cũng giống như tình trạng mà bạn hỏi đây, cũng lo lắng, sợ hãi, người khác trợ niệm cho ông, ông không chịu, không cho người khác trợ niệm cho mình, đuổi các bạn đạo trợ niệm đi, quả thật là xảy ra hiện tượng này. Bình thường ngày nào miệng cũng cầu Tịnh Độ nhưng đến khi lâm chung lại sanh ra sợ hãi. Có chuyện này xảy ra.
Đây là loại thứ nhất, là nghiệp chướng hiện tiền. Bỏ qua cơ hội Phật đến tiếp dẫn.
Loại thứ hai là tu học các pháp môn khác, Đức Phật A Di Đà mà họ nhìn thấy không phải là Đức Phật mà là ma quỷ hiện. Họ thấy Phật thì rất hiền từ, thấy ma thì rất là sợ hãi. Ma không có tâm từ bi cho nên thấy ma thì sợ hãi .