Vấn đề thờ cúng người chết
Kính bạch thầy, lâu nay con có những thắc mắc về vấn đề thờ cúng người chết, nhưng con chưa được ai giải thích rõ, vậy con xin thầy giải thích cho con rõ những vấn đề sau đây: 1. Cúng cơm cho người mới chết phải cúng như thế nào mới đúng?
2. Thiết lập bàn thờ cho người mới chết như thế nào?
3. Cách bày trí trên bàn thờ gồm có những gì?
8/1/2022 1:01:22 PM
Việc thờ cúng cho người chết trong gia tộc, là điều rất quan trọng đối với người Việt Nam. Từ xưa, tổ tiên ta rất coi trọng về vấn đề nầy. Bởi đời người có hai lần quan trọng mà người ta quan tâm nhứt đó là: khi mới sinh ra và lúc chết đi. Theo Phong Tục Việt Nam của ông Phan Kế Bính đã viết: "Xét cái tục phụng sự tổ tiên của ta rất là thành kính. Khi còn sống ông bà cha mẹ là đại ân nhân, theo phong tục và luân lý, con cháu phải một lòng kính dưỡng hiếu thảo; lúc ông bà cha mẹ chết, con cháu cũng phải sùng bái tỏ lòng nhớ ơn đồng thời cầu mong tổ tiên phò hộ..."
Theo quan niệm Nho giáo cho rằng: "Sự tử như sự sanh, sự vong như sự tồn", nghĩa là sự chết như sự sống, sự mất như sự còn. Do đó, mà người ta coi sự chết như là còn sống, lúc còn sống đối xử với ông bà cha mẹ như thế nào, thì lúc ông bà cha mẹ mất đi, bổn phận làm con cháu cũng phải đối xử y như vậy. Ngoài ra, tục thờ cúng người chết còn mang một ý nghĩa văn hóa rất cao đẹp đó là phải giữ gìn hiếu thảo cho trọn đạo. Do sự tin tưởng đó, tục thờ cúng người chết được phát sinh trong đó sự bày biện bàn thờ là điều quan trọng hơn hết.
Về cách thiết lập bàn thờ những người mới mất không được thờ chung với Gia tiên, mà phải thiết lập một bàn thờ riêng bên cạnh. Bàn thờ được bài trí một cách đơn giản: lư hương, bài vị hoặc ảnh người mất, bình bông, ba chung nước, cặp đèn cầy hoặc đèn điện, đèn dầu (hoặc đèn điện bóng nhỏ). Hằng ngày, (tính từ ngày an táng xong), trước khi gia đình ăn cơm, người nhà đều thắp hương, dọn mâm cơm (thường có ba món) mời người mới mất thụ hưởng. Người Việt Nam tin rằng lúc nầy linh hồn người chết vẫn còn quyến luyến người thân. Có nơi cúng đến 49 ngày, có nơi cúng đến 100 ngày, xưa cúng đến khi xả tang. Sau đó, dẹp bàn thờ người mới mất rước lư hương lên bàn thờ Gia tiên.
Tóm lại, cúng lễ người chết nói chung có thể cúng mặn hay chay (tùy theo gia chủ). Nếu là người Phật tử, thường thì thiết lễ đồ cúng chay ít khi cúng mặn. Thuở xưa, khi cúng thường có các đồ lễ như: trầu cau, rượu, thuốc lá, giấy tiền vàng bạc, đèn dĩa muối gạo. Có thêm 3 chung trà, 3 chung rượu, 3 chung nước để tượng trưng cho tam tài: Thiên, Địa, Nhân nghĩa là: Trời, Đất, Người. Nay, người ta thờ cúng đơn giản hơn. Đồ cúng lễ chỉ một mâm cơm và hoa quả. Điều quan trọng không phải cúng đồ ăn uống nhiều hay ít, mà điều quan trọng là ở nơi lòng thành của người dâng cúng. Thế nên, khi cúng ta phải tỏ ra hết lòng thành kính vậy.