Không giết hại, cứu vật phóng sinh, phải chăng đã đi ngược lại từ ngọn đến gốc, quan tâm đến loài vật trước con người?
Mạnh Tử nói: Người Quân Tử trước phải thân thiết hiếu kính với Cha Mẹ ruột thịt của mình, sau mới nhân đó phát triển thành nhân ái với muôn người, do nhân ái với muôn người mới phát triển thành thương yêu bảo vệ muôn vật, tấm lòng mở ra có thứ tự như vậy.
Nay dạy người không giết hại, cứu vật phóng sinh, phải chăng đã đi ngược lại từ ngọn đến gốc, quan tâm đến loài vật trước con người?
9/12/2022 8:08:36 PM
Lời của Mạnh Tử nhằm chỉ ra mức độ thân sơ, từ chỗ thân thiết nhất đến chỗ kém thân thiết hơn, không hề nêu ra thứ tự trước sau.
Nếu hiểu rằng phải lo xong điều trước rồi mới đến điều sau, ắt những kẻ Cha Mẹ mất sớm mà có thể cứu giúp muôn người, hoặc những kẻ chưa đỗ đạt làm quan giúp người mà làm việc cứu vật phóng sinh, đều phải xem là đắc tội với nước nhà, với Gia Đình hay sao?
Mạnh Tử sao có thể đưa ra luận thuyết cố chấp như vậy?
Huống chi những việc hiếu kính với Cha Mẹ, nhân ái với muôn người, thương yêu muôn vật, theo lý phải hỗ tương, cùng thành tựu cho nhau, không nên phân biệt ra thành ba việc riêng rẽ. Hữu tử cho rằng Hiếu Đễ là gốc của đức nhân, đó chính là xem việc hiếu kính Cha Mẹ và nhân ái với muôn người vốn không khác nhau.
Mạnh Tử khen Tề Tuyên Vương dùng dê thay trâu là phương thức để làm điều nhân, đó là xem đức nhân với lòng thương yêu muôn vật vốn không khác nhau. Khổng Tử cho rằng chặt cây giết thú là bất hiếu, đó là xem lòng hiếu với Cha Mẹ và thương yêu muôn vật vốn không khác nhau.
Cũng ví như đầu với chân tay, tuy có sự cao thấp khác biệt nhau, nhưng bên trong có mạch máu lưu thông, cùng hợp lại, nương tựa vào nhau mới thành sinh mạng, có thể nào lại sai lầm mà phân chia riêng biệt các bộ phận ấy được sao?
Hỏi: Xin ông nói rõ hơn.
Đáp: Việc chính sự chú trọng vào lòng nhân ái với muôn dân, cho nên hết sức khuyên người thương yêu quý tiếc vật mạng. Cách yêu người của ông chỉ đặt nặng việc cho ăn, nên xem đức nhân ái với muôn người là việc nhỏ nhặt. Còn tôi cho rằng yêu người phải nuôi dưỡng được cả tâm ý tốt đẹp cho họ, nên xem đức nhân ái với muôn người là quan trọng.